Soms zit het mee en soms zit het tegen… dat geldt ook voor tuinieren, dat hoort er gewoon bij. Maar vorig seizoen was het wel erg sneu voor veel kinderen van de Donatushof en de Vlinderboom: in de schooltuintjes pikten de kraaien veel zaadjes op met als gevolg dat er bijna niks opkomt. En als dat wel gebeurt zijn er nog meer kapers op de kust. Slakken en konijnen vinden de jonge blaadjes erg lekker.

Tsja, soms zit het tegen, dat hoort er gewoon bij? Twee bevlogen vrijwilligers van de Vlinderboom vonden dat toch iets te kort door de bocht. Dat moet toch beter kunnen? Hoe bescherm je de net gezaaide zaadjes? Met welk materiaal? En natuurlijk, zo min mogelijk afval en vooral geen plastic, want we zijn voor duurzaam en milieubewust tuinieren.

Het resultaat van de brainstorm mag er zijn: een simpel netje geniet aan twee latjes om op de pas ingezaaide bedjes te leggen en er makkelijk weer af te halen is.

Met veel vrijwilligers hebben we op een aantal vrije dagen gezellig gemeten, gezaagd, geknipt, geniet en ja zelfs gestreken (tegen rafelen)… jawel aan alles is gedacht!

“Zo trots als een pauw als ze haar eigen kerstomaatjes plukt… hij is nu veel bewuster bezig met wat wij eten… hij heeft nu meer plezier in de natuur en geprikkeld om te ontdekken… zij krijgt energie van de tuintjes… ik moet alles koken wat het ook is”. Een greep uit de vele opmerkingen van ouders op de vraag: “Wat merk je thuis van de schooltuin?”.
De schooltuin is alom bekend in Bemmel. Het is ook in Nederland steeds gebruikelijker om in schooltijd te tuinieren. Dit onder de slogan van de Schooltuinalliantie: ‘elk kind een schooltuin’. Maar hoe belangrijk vinden ouders die activiteit eigenlijk en waarom? Deze vraag wordt zelden voorgelegd. Dus werd dit aan ouders van groep 6/7 van twee scholen (IKC’s Pius X en De Regenboog) gevraagd. Alle 33 ouders, op één na, onderstreepten het belang van school tuinieren binnen het school programma. Waarom eigenlijk? De meeste ouders noemen als belangrijkste reden: ‘plantjes verzorgen’, gevolgd door ‘natuurbeleving’ en ‘leren over de natuur’. Eigenlijk voor de hand liggend. Opvallend is dat ‘stimuleren van groenten en fruit eten’ en ‘proeven’, althans onder deze ouders, veel minder vaak als belangrijk wordt genoemd. Dat is des te opvallender omdat de overheid zelf zo op ‘gezond eten’ en ‘gezonde leefstijl’ hamert.
Evenals de ouders denk ik overigens ook dat de schooltuin primair is bedoeld om plantjes te verzorgen, voor natuurbeleving en om over beide ook iets te leren. Gezond eten, hoe belangrijk ook vanwege overgewicht van veel kinderen, is een nevendoel, zij het een belangrijk nevendoel. Gezond eten is primair de taak van het gezin. Een van de ouders gaf dat ook nog eens fijntjes aan. Ten slotte druipt het enthousiasme van de kinderen voor school tuinieren er van alle kanten af, aldus de ouders. Maar volgens een meester ook de opwinding bij terug keer op school. Kinderen moeten eerst weer tot rust komen, zegt hij. Zo’n 1½ uur schooltuin doet nogal wat met hen. Dat maakt begrijpelijk waarom relatief veel ouders aangeven dat school tuinieren ook ‘veel ontspanning geeft tegenover de stress van alledag’. Ik denk dat ouders hier een belangrijk punt aansnijden. De school tuin is wellicht ook een uitlaatklep voor de alledaagse spanning en versterkt ook positieve gevoelens.

Jan de Moor, Lingewaard Natuurlijk

Zo’n uitroep van twee oud-leerlingen van IKC Pius X geeft je direct een lekker gevoel. Ze herkennen je nog en weten wat je doet. Toch flitste tegelijk iets anders door mijn hoofd. Wat herinneren kinderen zich op latere leeftijd nog van de schooltuin. Hoe werkt zo’n ervaring door, wat wordt onthouden?

Er is in de wereld maar één onderzoek naar die vraag gedaan. Conclusie: na tientallen jaren was bij veel ouderen de schooltuin uit hun jeugd nog springlevend. Ze waren weer begonnen met tuinieren, volgden cursussen en hadden nog sterke herinnering aan boomplantdagen.

Carmen en Lynn, twee jonge meiden van 15 jaar en leerling op het VMBO te Lent vertellen over 5 jaar geleden. Carmen: “Ik heb mijn naambord nog en weet nog precies waar mijn tuintje lag… ik herinner me dat ik de hele dag zat te wachten tot we weer mochten gaan en… werd er heel blij van”. Lynn: “Ik wilde in mijn tuintje altijd onmiddellijk aan de slag en als iemand er doorheen liep dacht ik: oei straks heb ik geen eten. Frietjes op school van de eigen aardappelen eten, was gewoon super”. Beiden geven ze aan dat je zo op een leuke manier leert hoe iets groeit en dat het fijn is om met opa en oma te gaan kijken. Even weg van school vonden ze fijn, maar lezen van de bijbehorende lesjes en af en toe naar uitleg moeten luisteren vonden ze pittig, maar begrepen wel dat het ook in de tuintjes om onderwijs gaat. Allebei zetten ze nog aardbeiplantjes als het zo uitkomt. De vraag is natuurlijk: Hoe denken beide meiden als we weer vijf jaar verder zijn of over 50 jaar! Hoe werkt de schooltuin eigenlijk door op latere leeftijd?

Jan de Moor